Okrugli sto “Stavovi građana i građanki o demokratskoj transformaciji Srbije u protekle tri decenije” održan je 8. decembra 2022. godine u Institutu društvenih nauka. Organizator je bio Centar za politikološka istraživanja i javno mnjenje IDN-a.
U okviru tri sesije učesnici su diskutovali o društvenim i kulturnim aspektima procesa tranzicije i predstavili rezultate sprovedenog istraživanja. Skup su otvorili direktor Instituta, dr Goran Bašić i upravnik Centra za politikološka istraživanja i javno mnjenje, dr Ognjen Pribićević.
Na prvoj sesiji je bilo reči o istraživanju javnog mnjenja ”Vrednosni stavovi građana o demokratskoj transformaciji Srbije u protekle tri decenije (1990–2022)”, koje je Centar sproveo od maja do septembra 2022. Bojan Todosijević predstavio je metodološke karakteristike sprovedenog istraživanja. Upitnik su ispitanici popunjavali na dva načina, putem direktne pošte i putem Interneta.
Dijana Vukomanović ukazala je na evoluciju aktivnog građanstva u Srbiji u prethodne tri decenije, detaljno prikazujući kako izgleda danas aktivan građanin, odnosno koji su to socijalni i politički faktori koji utiču na izborno opredeljenje građanina Srbije. Đurđica Stanković i Danica Lazović su analizirale poslovanje stranih kompanija u Srbiji, gde su posebnu pažnju posvetile kršenju prava radnika i problematizovale odnos stranih kompanija prema pitanju zagađenja životne sredine.
U drugoj sesiji je bilo reči o stavovima građana prema pitanju političke korupcije, autoritarne orijentacije i povezanosti političke orijentacije i (ne)zaposlenosti u Srbiji. Milica Joković Pantelić i Branka Matijević su analizirale percepciju građana i građanki zastupljenosti političke korupcije u Srbiji, kroz dva osnovna oblika političke korupcije: iznude i primanje mita. Jovana Zafirović predstavila je vezu između ideološko-političke orijentacije i pitanja (ne)zaposlenosti mladih u Srbiji.
Treća sesija tematski je obuhvatila stavove građana u vezi sa spoljnopolitičkom i strateškom orijentacijom Srbije u prethodne tri decenije, ali podršku evrointegracijama. Željka Buturović-Bradarić analizirala je rezultate istraživanja koje se odnose na spoljnopolitičke stavove građana koji su bili opozicioni glasači u vreme vladavine Slobodana Miloševića.
Milan Blagojević i Marko Mandić analizirali su ulogu javnog mnjenja kao jedne od varijabli u kreiranju spoljne i strateške politike Srbije u prethodnom periodu, a Ksenija Marković je na osnovu podataka dobijenih u istraživanju sa Markom Jovanovićem predstavila rezultate koje se odnose na temu evrointegracija. Specifičan fokus istraživanja bio je na dilemi građana oko članstva u Evropskoj uniji i očuvanja Kosova i Metohije u sastavu Srbije.
Irena Ristić prikazala je i analizirala podatke koje se odnose na podršku evrointegracijama među glasačima deklarativno i programski proevropskih partija od postojanja višepartizma i izbornog nadmetanja u Srbiji.
Izlaganja su praćena živom diskusijom u kojoj su učestvovali učesnici skupa i prisutni slušaoci.
