NASLOV ISTRAŽIVANJA
Istraživanje demografskih fenomena u funkciji javnih politika u Srbiji
OBLAST ISTRAŽIVANJA
Demografija
PREDMET ISTRAŽIVANJA
Predmet istraživanja projekta je razmatranje demografskog stanja, tendencija i problema u Srbiji u funkciji definisanja javnih politika.
PROBLEM
Identifikovati populacione probleme Srbije u suočavanju sa savremenim socioekonomskim procesima kao što su tranzicija, evropske integracije i globalizacija. Istovremeno sagledati demografske, ekonomske, sociološke, kulturološke i druge posledice ovih tokova u svim oblastima u kojima je prisutan populacioni faktor.
Proučavanje determinanti specifičnog odvijanja demografskih fenomena u prostoru Republike Srbije radi preciziranja specifičnih mera razvojnih politika na državnom i nižim regionalnim nivoima. Dovođenje u vezu karakteristika demografskog razvoja sa prostornoplanerskim aktivnostima.
ISTRAŽIVANJE
Proučavanje svih pojava demografskog razvitka, njihove dosadašnje karakteristike, determinirajući faktori, zakonitosti u kretanju i očekivane promene u doglednoj budućnosti.
Oceniti stanje populacione politike u Srbiji i razmotriti moguće nove pravce mera u odgovoru države na sadašnje i buduće demografske izazove. U tom smislu proučiti komponente rasta stanovništva, demografskih, ekonomskih i socijalnih struktura, porodice, razvitka stanovništva Srbije u budućnosti i bitna pitanja za populacionu politiku.
Opsežna analiza prostorno-demografske strukture Srbije sa zadatkom da se utvrde regionalne diferenciranosti i nivoi višeslojnih regionalnih i unutarregionalnih polarizacija, transformacije naseljskog sistema. Jačanje osnova za demografsku regionalizaciju Srbije po pojedinim pitanjima i problemima, kao polazišta za sve oblike regionalizacije.
REZULTAT
Rezultati omogućavaju da se razmotre mogući scenariji demografskog razvoja Srbije u uslovima savremenih socioekonomskih procesa. Realizacija projekta daje bliže odgovore bitne za državnu strategiju prema demografskim problemima, posebno njenih načela, ciljeva i mera vezanih za rehabilitaciju rađanja, smanjenje smrtnosti, pozitivan migracioni saldo, ublažavanje posledica populacionog starenja, bolji položaj starijih osoba, podsticanje intergeneracijskog i intrageneracijskog transfera i poboljšanje statusa žena. Urađena je i evaluacija akcija populacionog karaktera koje se sprovode u Srbiji.
Rezultati projekta mogu da se koriste pri definisanju i sprovođenju različitih javnih politika u Srbiji kao što su socijalna, zdravstvena, obrazovna, penziona politika i politika prostornog i regionalnog razvoja. U okviru potprojekta „Prostorna diferenciranost demografskih fenomena u Srbiji“ utvrđena je disproporcionalnost, nekoherentnost i asimetričnost nacionalne urbane mreže, naglašena malobrojnošću velikih gradova. Cilj javnih politika mora biti uspostavljanje usklađenijih prostornodemografskih odnosa kroz demetropolizaciju i programsku, plansku i drugu podršku razvoju depopulacionih područja u skladu sa objektivnim mogućnostima i potrebama.
Adekvatan odgovor na izazove u predstojećem društvu starih je politika aktivnog starenja i socijalna kohezija svih starosnih kategorija stanovništva. Specifični efekti starenja populacije očitavaju se u fertilnom kontingentu, što uz odloženo rađanje zahteva kreiranje inovativnih mera za rehabilitaciju rađanja. Efekti tempa fertiliteta na kvantum rađanja u Srbiji jesu značajni, te se više moraju ispoštovati preporuke tempo politika. Definisan je starosni model potrošnje domaćinstava. Utvrđen je uticaj obrazovanja na kvantum i tajming rađanja u Srbiji.
